Negentienvierenzestig was me het jaartje wel. Dit jaar zestig jaar geleden, met als hoogtepunten de concerten die The Rolling Stones en The Beatles gaven in Nederland. Hoe beleefde ik, destijds achttien jaar, die periode? In een reeks verhalen sta ik stil bij grote en kleine dingen die toen het vaderland in beroering brachten. Deel 7: B-Day in Blokker.
Terwijl The Beatles met de rondvaartboot ‘Jan van Galen’ door de Amsterdamse grachten voeren en door tienduizenden fans werden toegejuicht, zat ik met klas 4a1 van het Zaanlands Lyceum tijdens Nederlandse les te zwoegen op een analyse van het gedicht De Smid van Aart van der Leeuw. Nu, zestig jaar later, kan ik dat gedicht niet eens terugvinden op internet, maar alle songs van The Beatles kan ik uit mijn hoofd meezingen.
Niet dat ik had willen kijken hoe The Beatles hun zegetocht door Nederland begonnen met de meest toeristische attractie van Amsterdam die je maar kunt bedenken. Mijn vriend Rob en ik hadden kaartjes voor het concert dat The Beatles de volgende dag in Blokker zouden geven, en we hadden beslist geen zin ons te verdringen tussen de duizenden Beatle-fans langs de Amsterdamse grachten. We waren fans, we behoorden zelfs tot de eerste Nederlandse Beatle-fans, maar we voelden ons ver verheven boven de gillende meisjes en jongens met pukkels die daar vast zouden staan en van wie een aantal ongetwijfeld in het water zou springen. Dus wij bleven vrijdag 5 juni 1964 lekker in Zaandam. Ik had trouwens gewoon school – die ochtend ook nog een Franse repetitie van ‘Bacchus’ Van Beek – en hoewel ik nooit opzij ging voor een dagje spijbelen, had ik het er dit keer niet voor over.
Daardoor hebben we wel iets gemist waarvan beelden de hele wereld over zijn gegaan. The Beatles die verbaasd door de grachten varen, zwaaiend naar de fans, ondertussen foto’s makend van diezelfde fans. Ze hadden al veel meegemaakt, maar dit was toch volkomen nieuw voor hen. Natuurlijk sprongen heel wat fans in het water en wist zelfs een enkeling, volgens de kranten uit die tijd de zeventienjarige Joost Bos uit Bussum, aan boord te klimmen. Hij slaagde erin Paul McCartney door zijn haar te strijken voor de politie hem weer de gracht in kieperde.
Het was al heel bijzonder dat The Beatles überhaupt waren komen opdagen voor het boottochtje, want op een galaparty die eerder die dag ter ere van hen werd gegeven in het Doelen Hotel lieten ze hun neus niet zien; ze bleven lekker pielen in hun hotelkamers. Ze waren bepaald niet gek op die gekkigheid. George Harrison was al dat gedoe op een gegeven moment zelfs zo spuugzat dat hij de burgemeester van Blokker die hem de volgende dag de sleutels van zijn gemeente wilde aanbieden, in onvervalst Liverpools toebeet: “Fuck off, yer bald owd crip!”: rot toch op, jij kale ouwe engerd.
Er stond geen maat op wat John Lennon aan drank en seks consumeerde
The Beatles hingen behoorlijk de beest uit tijdens hun korte trip door Europa, waarbij ze Denemarken en Nederland aandeden, alvorens naar Hongkong en Australië te vertrekken. Ze waren bepaald niet vies van drank en seks, en vooral John Lennon sprong uit de band. Op zijn grootverbruik van alcohol en seks, zo schrijft Beatles-biograaf Bob Spitz met verbazing, stond geen enkele maat, terwijl daar toch geen echte verklaring voor was. In 1964 was Lennons huwelijk met Cynthia voor hem nog een veilige haven van geluk en troost, en ook Cynthia beschouwde dit achteraf als een gelukkige periode in hun leven. Maar in Kopenhagen dronk Lennon zoveel dat hij volgens een van de omstanders een kop als een ballon had. Op het podium zou hij bijna onherkenbaar zijn geweest en stond hij te zweten als een otter.
De volgende dag in Amsterdam was het nog erger. Op de Walletjes ging hij de ramen met de dames langs en hadden politie en beveiliging handenvol werk om hem uit de publiciteit te houden en een schandaal te voorkomen.
De jongens waren in Kopenhagen en Amsterdam voor het eerst sinds maanden op pad zonder vriendin of (in John Lennons geval) echtgenote. Volgens schrijver Bob Spitz waren het dan ook net ‘gevangenisboeven op verlof’. Vanaf het moment dat hun vliegtuig in Denemarken landde, zwermden er vrouwen om The Beatles heen: jonge meisjes, oudere meisjes, blondines en meisjes met ravenzwart haar, rondborstige en elfachtige meisjes, hoeren en maagden – de mooiste vrouwen ter wereld paradeerden schijnbaar zonder einde en zonder enige terughoudendheid door de hotelsuites waar The Beatles zich ophielden. Beatle-voor-drie-dagen Jimmy Nicol, die de zieke drummer Ringo Starr verving, bekeek het vol ongeloof. Nooit eerder had hij zo’n grenzeloos wangedrag meegemaakt. “Ik dacht dat ik kon drinken en vrouwen in bed krijgen”, zei hij, “tot ik deze jongens bezig zag.”
Reden The Beatles door Zaandam?
Net zo min als de rest van Nederland had ik ook maar het geringste vermoeden van deze uitspattingen van mijn helden. Terwijl de ene na de andere groupie verscheen in de kamers van het Doelen Hotel, zat ik tot diep in de nacht te blokken voor de boekhouden-repetitie die leraar Tamminga de volgende dag voor 4a1 in petto had. Maar de volgende ochtend had ik daar zo weinig vertrouwen in dat ik toch maar besloot de eerste twee lesuren over te slaan. Ik maakte m’n handen vuil en liet ze zien bij de conciërge, bij wie ik me moest melden. “Ketting liep eraf, meneer De Vries.” De ochtend op school daarna verliep traag. Om de zoveel minuten keek ik op m’n horloge. Het was immers B-Day, 6 juni, de dag van het optreden van The Beatles in Nederland.
Zestig jaar later pas vraag ik me af: reden The Beatles op dat moment, of een paar uur eerder of later, misschien door Zaandam? Hoe gingen ze precies van Amsterdam naar de veilinghal Op Hoop van Zegen in het plaatsje Blokker, vlak bij Hoorn, waar ze die dag zouden optreden?
The Beatles waren donderdagavond 4 juni geland op Schiphol. Begeleid door een motorescorte van de politie werden ze naar het Amsterdamse Doelen Hotel, midden in de stad en aan de rand van het ‘red light district’, gebracht. De volgende dag stonden een galaparty (waarbij ze dus wegbleven), een rondvaart door de grachten en tv-opnamen in Treslong Hillegom op het programma. Zaterdag vertrokken ze naar Blokker.
Maar als ik wil achterhalen hoe ze die zaterdag van hun hotel zijn gereisd naar Blokker en of ze daarbij misschien door mijn woonplaats Zaandam zijn gereden, stuit ik op een mysterie. Krantenarchieven die online staan geven geen antwoord op die vraag. In de tijdschriften en boeken over The Beatles waarover ik beschik, kan ik niks vinden. Elke minuut van hun verblijf is gedocumenteerd, maar dit stukje informatie ontbreekt. Of heeft zich in ieder geval kundig voor mij verstopt.
Ik ga te rade bij Krommenieër Azing Moltmaker, eigenaar/directeur van het Beatles Museum in Alkmaar en auteur van een stuk of veertig boeken over The Beatles. Die weet alles, dus dit ook. Maar als ik hem bel, hoor ik tot mijn stomme verbazing dat hij geen idee heeft.
“Het was geheim, die route”, zegt hij. En volgens hem is dat geheim ook na zestig jaar nog altijd niet aan de openbaarheid prijsgegeven. Hij weet wel dat hun auto, een witte Chevrolet, bij een bedrijf werd gehuurd onder het mom van een trouwerij (”niemand mocht weten dat die voor The Beatles bestemd was”), maar hoe de drie Beatles met hun invaldrummer aan de overkant van het Noordzeekanaal zijn gekomen: “Ik weet het niet.”
Er zit niks anders op: ik moet zelf de oplossing vinden.
Niet heel eenvoudig, want de wegensituatie in 1964 was heel wat anders dan nu. De IJ-tunnel en de Coentunnel waren er nog niet. Er was in 1964 maar een beperkt aantal mogelijkheden om met de auto vanuit Amsterdam in noordelijk Noord-Holland te komen.
- de IJ-pont, die voer, en vaart nog steeds trouwens, tussen Centraal Station en het Tolhuis in Amsterdam-noord
- de Hempont over het Noordzeekanaal bij de Hembrug; zowel Hempont als Hembrug is alleen nog maar een herinnering.
- Een derde veer, de pont over het Noordzeekanaal bij Buitenhuizen, laat ik maar buiten beschouwing, dat zou een mijl op zeven zijn.
- De Velsertunnel zou een snelle verbinding geweest zijn, maar wel een flinke omweg.
Als The Beatles de Hembrugpont hadden genomen, waren ze op de Provincialeweg in Zaandam uitgekomen en dan via Uitgeest en Limmen richting Alkmaar, Hoorn en uiteindelijk Blokker gegaan. Deze ‘Zaanse’ route zou ik het liefst voor The Beatles willen uitstippelen. Maar op de een of andere manier zie ik de witte limousine met The Beatles en hun politie-escorte niet geduldig wachten tot ze de pont mogen oprijden (‘remmen vast lichten doven’)
Nee, helaas is de meest logische en ook de meest waarschijnlijke route die over de Schellingwouderbrug. Vanaf hun hotel zaten The Beatles binnen de kortste keren op de weg naar Schellingwoude. Zonder veel oponthoud waren ze dan in Amsterdam-noord en ging het verder, via tweebaanswegen, richting Blokker. Niks geen Zaandam, Wormerveer of Krommenie.
Dit lijkt te kloppen met de bevindingen van Barry Jonker uit Blokker. Jonker heeft een boek geschreven over het legendarische Beatles-concert. Hoe ze Amsterdam verlieten, weet hij niet, maar volgens hem reden ze via rijksweg 7, in de volksmond de ‘oude E10’, richting Hoorn. Onderweg stopten ze even om te lunchen in restaurant Stuttenburgh in de haven van Monnickendam. Die route lijkt perfect aan te sluiten op de weg via de Schellingwouderbrug – niks geen Hempont dus en niks geen Provincialeweg in Zaandam. Jammer voor mijn verhaal, maar het is niet anders.
Rob en ik reisden die middag gewoon met het openbaar vervoer naar het concert. We hadden concertkaartjes inclusief busvervoer van Zaandam naar Blokker en terug. We misten die bus, maar waren met de trein toch nog mooi op tijd in Blokker voor het concert van drie Beatles en een reservedrummer.
Wij hadden de dag van ons leven. En John, Paul, George en Jimmy hadden ook de tijd van hun leven gehad in Holland, maar waarom precies, daar hadden we toen nog geen idee van.
Komende zaterdag 8 juni organiseert de historische vereniging Blokker een evenement ter gelegenheid van het zestigjarig jubileum van het Beatles-optreden. Voor het middagprogramma zijn nog kaarten beschikbaar. Meer info, ook over het boek, op http://www.historischblokker.nl/
Bob Spitz: The Beatles/The Biography. Little, Brown and Company. New York Boston
Filmbeelden van het bezoek van The Beatles
Deze beelden werden uitgezonden door 1Vandaag in 2014 bij het vijftigjarig jubileum van het concert.