Medailles voor de Nederlands kampioen Riichimahjong, een kwarteeuw na dato gesanctioneerd door de Nederlandse Mahjong Bond.

Oss, 25 januari 2025 – Het Yuki No Taikai is nog niet eens begonnen of ik heb al twee medailles te pakken.

Marc van der Nat, de secretaris van de mahjongbond, komt naast me staan en legt naast mijn bekertje koffie twee zware medailles met rood-wit-blauwe linten neer, gesierd met het logo van de Nederlandse Mahjong Bond, de Oostenwind.

Ik kijk verbaasd op. Nederlands kampioen Riichi 2000, staat op de ene, Nederlands kampioen Riichi 2002 op de andere. De letters zijn geprint op goudkleurige folie dat een heel klein beetje bobbelt – dat vind ik wel bijzonder, daardoor krijgen ze de uitstraling van de gouden medailles van de Olympische Spelen 2024, die door het roestende ijzer van de Eiffeltoren dat erin verwerkt is, een zeker patina krijgen, dat ze mooier en authentieker maakt dan de makers ooit bedoeld hebben.

“Wat is dat nou?”, vraag ik verbaasd.

Het is een inhaalslag, legt Marc me uit. Het komt erop neer: de bond gaat ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan een eregalerij op de website zetten met de namen van de Nederlandse kampioenen in de vier maahjongvarianten in verleden, heden en uiteraard toekomst. En die kampioenen krijgen achteraf ook een echte medaille, want de wisseltrofee die zij ooit ontvingen, moesten ze na een jaar weer inleveren.

“Nou, dankjewel, Marc”, zeg ik een beetje verbouwereerd. Ik had bij het jubileum eigenlijk gerekend op het erelidmaatschap van de mahjongbond op grond van mijn verdiensten, maar dit is al een stapje in de goede richting. Toch moet ik inwendig grinniken. Ik draai me naar Fleur van Harmelen, die naast me zit. Fleur is het jongste lid van ons mahjongclubje Furiten; ze was nog maar een dreumes in 2000, het jaar dat ik het NK Riichi voor het eerst won.

“In de auto naar huis zal ik je het hele verhaal van het NK Riichi 2000 wel vertellen”, beloof ik haar, want nu is er geen tijd: het Yuki No Taikai gaat beginnen.

Vier hanchan later probeer ik me bij de bekendmaking van de uitslag van het toernooi een beetje te verstoppen tussen de andere spelers, als organisator Olav Sommers de uitslagen bekendmaakt. De Nederlands Kampioen Riichi 2000 en 2002 heeft het bepaald niet goed gedaan vandaag, ik vrees zelfs als laatste te zijn geëindigd. “The player in last position should be ashamed”, zegt Olav dreigend: de nummer laatst moet zich schamen.

Misschien als gevolg van alle emotie komt het er niet van Fleur tijdens de terugreis naar ’t Gooi het verhaal te vertellen van dat eerste NK Riichi. Het geeft me de gelegenheid thuis in de archieven te duiken en het verhaal van dat eerste Nederlands kampioenschap te reconstrueren. Want niet alleen was ik de eerste winnaar van het NK Riichi, ik was er ook, samen met mijn mahjongmaatje Sjef Strik en onze riichi-vriend Frans Roquas, de organisator van. Er was trouwens wel degelijk een blijvende trofee, die ik dus aan mijzelf heb uitgereikt en die zo lelijk was dat ik die een paar jaar later heb weggegooid.

Sjef bewaart meer dan ik. Als ik hem mail de volgende dag, krijg ik binnen een paar minuten van hem de uitslag van dat allereerste Nederlands Kampioenschap Riichi Mahjong 2000 toegezonden. Daarop zie ik dat er liefst twaalf deelnemers waren. Vijf (!) leden van de familie Strik: Gerard jr en Gerard sr, Maarten, Marieke en Sjef; twee Reppen: Jelte en Martin, en verder Robert Hellinx, Jan Ketzer, Mathijs Litjens, André Steffens en een mij onbekende speler, die alleen met 'Tom' staat vermeld. Ook Sjef heeft geen idee meer wie die Tom geweest kan zijn. Frans Roquas wist het meeste van de regels en was wedstrijdleider en scheidsrechter.

Eigenlijk was de titel ‘Nederlands Kampioenschap Riichi’ niet echt serieus. Er bestond in 2000 nog helemaal geen mahjongbond. Er waren slechts een paar clubs, die elk jaar één toernooi organiseerden, volgens regels die naderhand bekend zouden worden onder de naam NTS oftewel de Nederlandse Toernooi Spelregels. Het toernooi in Rotterdam noemde zichzelf het Nederlands Kampioenschap Mahjong. Dat toernooi stond open voor iedereen en werd in één dag afgewikkeld. Met een knipoog daarnaar noemden Sjef en ik ons toernooi het Nederlands Kampioenschap Riichi, ook al waren er niet meer dan twaalf deelnemers.

Er waren twee ronden; ‘hanchan’, zoals dat heet bij riichi. De winnaars van de drie tafels in de eerste hanchan plus de beste nummer twee gingen naar de finaletafel.

Ik drong als winnaar van mijn tafel door tot de finaletafel, evenals Jan Ketzer en André Steffens; Mathijs Litjens was de beste nummer 2.

Het ging in die tweede hanchan tussen Mathijs en mij.

Een probleem was dat niemand destijds de spelregels goed beheerste. Daardoor werd ik winnaar van het toernooi. Mathijs declareerde een wachtend spel oftewel riichi, maar zag kort daarna dat het een ‘noten riichi’ was: een ongeldige riichideclaratie. Hij meldde dat uit zichzelf en verklaarde zichzelf daardoor als verliezer van dat spelletje. Zo werd ik de eerste en tamelijk gelukkige Nederlands riichikampioen en eindigde Mathijs op de tweede plaats.

Een jaar later herstelde Mathijs zijn vergissing en werd hij alsnog Nederlands kampioen. Er waren toen twintig deelnemers, nu met zes Strikken. Een jaar later nam ik revanche en werd ik ‘echt’ kampioen, in een deelnemersveld van tweeëndertig spelers, inclusief zeven Strikken.

De Nederlandse Mahjong Bond stond helemaal buiten de organisatie; sterker, die werd pas in 2004 opgericht. Maar mooi dat dit initiatief een kwarteeuw later alsnog wordt gesanctioneerd met twee echte medailles, die het nu heel goed doen op mijn jongenskamer.

Er is heel wat veranderd in de kwarteeuw tussen het eerste NK Riichi en de huidige toernooien. Strikken doen niet meer mee, geen van hen is nog lid van de Nederlandse Mahjong Bond. Het spelpeil is met sprongen vooruit gegaan. Op het Yuki No Taikai vandaag zijn zesenvijftig spelers afgekomen, ook uit België en Duitsland. Veel jongeren, de leeftijd ligt aanzienlijk lager dan bij toernooien in andere mahjongvarianten.

En ik heb bepaald moeite om mee te komen. Ik eindig op de vijfenvijftigste plaats – op een na laatste. Ik ontsnap maar met aan de gramschap van toernooileider Olav Sommers en hoef me niet kapot te schamen.

 

De voormalige wisseltrofee van het NK Riichi, later de 'Frans Roquas Trofee'. 

De wisseltrofee van het NK Riichi

Organisator Frans Roquas schafte in 2000 een wisseltrofee aan voor de winnaar van het NK Riichi, bestaande uit een beeldje van vier dansende figuren. In 2006 werd de naam van het toernooi ‘NK Riichi’ gewijzigd in ‘Kersenbloesem Toernooi’.

Frans Roquas, de grondlegger van het riichimahjong in Nederland, overleed in 2008 na een noodlottig ongeval. Ter ere van Frans kreeg de wisselprijs voor het NK de naam Frans Roquas Trofee.

Het Kersenbloesem Toernooi bestaat nog steeds, al draagt het inmiddels de Japanse naam ‘Sakura Taikai’ en wordt het evenement nu georganiseerd door mahjongclub Schoon Spel. De Frans Roquas Trofee wordt niet meer uitgereikt maar bevindt zich nu in het bezit van Martin Rep.

    

Copyright © 2015-2025 Studio Martin Rep Bussum